Ieder kind heeft een behoefte om gezien en gehoord te worden door de twee belangrijkste mensen in zijn/haar wereld, namelijk vader en moeder. De mate waarin een kind zich gezien en gehoord voelt is bepalend voor zijn eigenwaarde. Belangrijke componenten daarin zijn de 12 basisbehoeften die elk kind nodig heeft. Basisbehoeften om zich te kunnen ontwikkelen tot een evenwichtige volwassene die krachtig en zelfbewust in het leven staat.

Als je als kind hebt ervaren dat je één of meerdere basisbehoeften niet hebt ontvangen, ontstaat er een blokkade. Elke keer als je herinnert wordt aan het tekort van een basisbehoefte, word je opnieuw geraakt en doet het elke keer weer pijn en verdriet. Het onbewuste helpt je door de pijn te vermijden, bedekken of ontkennen. Vaak ben je je er niet bewust van. Als je een basisbehoefte niet hebt ontvangen, ga je het vaak buiten jezelf zoeken. Je probeert het alsnog te krijgen. Als ouders niet zien dat hun kind zijn best doet, of het zo vanzelfsprekend vinden dat ze er geen aandacht aan besteden, dan kan het kind permanent het gevoel krijgen tekort te schieten. Het zoeken naar de gemiste basisbehoeften van onze ouders gaat ons hele leven door.

• Aanmoediging

Het kind wil aangemoedigd worden. Door de aanmoediging van de ouders komt het kind tot bloei. Mocht je dat als onvoldoende hebben ervaren dan is de kans groot dat je aanmoediging buiten jezelf zoekt.

• Acceptatie

Je wilt geaccepteerd worden. Niet alleen voor wie je bent, maar ook voor de plek die je inneemt en voor de rol die je speelt. Als die acceptatie niet komt of als te weinig wordt ervaren ga je elders op zoek naar de acceptatie.

• Begrip

Begrip helpt je om, net als het kind, spelenderwijs met anderen om te gaan, onschuldig de wereld tegemoet te treden en te genieten van wat zich aandient. Je ziet niet alles als een bedreiging en springt niet overal direct bovenop. Je wordt aardiger, begripvoller en vooral veel plezieriger voor jezelf.

• Bevestiging

Het kind wil bevestiging voor wie het is en wat het doet. Het zoekt naarstig naar de bevestiging van zijn/haar bestaan. Als dat niet voldoende wordt gegeven zoek je later bevestiging buiten zichzelf.

• Bewondering

Bewondering is voor het kind van groot belang. Het neemt de bewondering van de ouders mee in zijn of haar leven en is daardoor in staat zichzelf te bewonderen.

• Erkenning

Erken de gevoelens van het kind. Ook al is het in jouw ogen overdreven. Dit is wat er is, wat jouw kind ervaart. Maar: als je het als trucje doet, werkt het niet. Je moet oprecht willen accepteren wat jouw kind voelt en ervaart om het te kunnen erkennen. Kinderen willen erkenning voor wat ze ervaren en voor wie ze zijn. Bij onvoldoende erkenning van de ouders ga je dit buiten jezelf zoeken.

• Goedkeuring

Het kind wil goedkeuring voor wat het doet en wie hij/zij is. Indien het kind de goedkeuring als onvoldoende heeft ervaren zal het steeds opnieuw goedkeuring buiten zichzelf zoekt. De reden hiervan is dat het kind zichzelf afkeurt.

• Respect

Respect heeft iedereen nodig. Toch gaan veel mensen respectloos met elkaar om. Het kan zijn dat het respect niet voldoende door de ouders is verschaft, waardoor men buiten zichzelf te respecteren op zoek gaat naar respect.

• Vertrouwen

Een kind kan niet zonder vertrouwen. De ouders geven het kind hun vertrouwen. Als ouders zichzelf onvoldoende vertrouwen zie je een hiaat ontstaan in het vertrouwen en gaat het kind het vertrouwen buiten zichzelf zoeken.

• Waardering

Een groot onderdeel van het proces dat groot worden heet, heeft te maken met waardering. Als je vanuit je ouders waardering hebt ontvangen ben je in staat om vanuit een stuk balans waardering te ontvangen en te geven.

• Zorg

Het eerste dat je nodig hebt als je geboren wordt is zorg. Het zijn de liefde van de moeder en de liefdevolle verzorging die je zoekt en nodig hebt om de stappen van de basisbehoeften überhaupt te kunnen doorlopen. Zorg is de enige basisbehoefte die te controleren is door de instanties, denk aan jeugdzorg dat nu veilig thuis heet.

• Geruststelling

Ieder kind heeft geruststelling nodig. Een kind heeft geruststelling nodig bij elke nieuwe stap die hij maakt in zijn leven. Soms kun je de geruststelling aan jezelf geven en is het niet nodig om deze van je ouders te ontvangen. Echter om jezelf gerust te kunnen stellen, moet je wel weten wat geruststelling is en een behoorlijk portie geruststelling in huis hebben.

Geruststelling en hechtingsproblematiek gaan vaak hand in hand, om deze reden is geruststelling uitgeschreven en voorzien van een oefening. De oefening kan je inzetten bij iedere basisbehoefte die niet geheel compleet of heel voelt.

Geruststelling hoort bij de jonge baby. Net na de geboorte ga je de eerste uitdaging al aan. Je mag jezelf comfortabel gaan voelen in een lichaam dat je nog niet kunt besturen, in een wereld die je nog niet kent. Alles is vreemd voor je. De geluiden, het licht, de kou. Ook het lijfje voelt buiten de baarmoeder anders dan in de baarmoeder. Opeens moet het van alles zelf gaan doen. Dit gaat meestal gepaard met wat opstartproblemen. Om tussen al deze nieuwe indrukken door je comfortabel te voelen, heb je een behoorlijk portie geruststelling nodig. Een mama of een papa die je geregeld oppakken en koesteren. Ouders die reageren wanneer je huilt.

 

Een baby is een gevoelsmens

Omdat een baby een gevoelsmens is, is het belangrijk dat mama of papa zich ook rustig voelen. Wanneer zij bij elk huiltje in paniek raken, dan zal dat niet geruststellend overkomen voor de baby. De bekende drie R’s zijn voor geruststelling heel belangrijk. Reinheid, Regelmaat en Rust. Soms is de ouder zo onzeker over het wel en wee van het kindje, dat het bijna onmogelijk is om die geruststelling te voelen, laat staan te geven. Stel je voor dat er iets mis is gegaan bij eerdere zwangerschappen, of dat de baby ziek geboren is, of dat de bevalling heel moeizaam en kritiek geweest is. Het is logisch dat de ouders dan bezorgd zijn bij alles wat niet helemaal volgens het boekje verloopt. Elke stap wordt met argusogen bekeken. Echter, op deze wijze krijgt het kindje niet de geruststelling dat alles goed is en op zijn pootjes terecht komt.

Geen nood! Een mensenkind is sterk en heeft een groot zelfhelend vermogen. Wanneer de geruststelling later wel aanwezig is heeft het kind nog alle kans om deze voldoende tot zich te nemen. Het gaat wat lastiger, je moet er wat beter je best voor doen, maar het gevoel van geruststelling kan zich volledig herstellen.

Wat als je te weinig geruststelling hebt gekregen?
Wanneer je te weinig geruststelling hebt gekregen zul je als volwassene merken dat je moeite hebt om je veilig te voelen. De wereld of je lichaam voelt bedreigend. Je voelt je niet veilig op straat, je voelt je niet veilig in je huis. Je maakt je zorgen om elk pijntje of ongemak. Toch scheelt het heel veel wanneer je als kind geboren bent in een warme geborgen omgeving, zonder veel calamiteiten. De veiligheid die je dan in jezelf hebt opgebouwd kan niet teniet gedaan worden door omstandigheden buiten jou.

De volgende oefening zal je helpen.

Zoek een plek in de ruimte en ga daar staan. Leg je handen op je buik en concentreer je op je lijf. Denk aan het woord geruststelling (of een andere basisbehoefte die aandacht vraagt).

1. Wat betekent geruststelling voor jou?
2. Zijn er momenten in je leven dat je niet gerustgesteld bent?
3. Zijn er momenten in je leven dat je wel gerustgesteld bent?
4. Hoeveel geruststelling ervaar je nu in je leven op een schaal van 0 tot 10?
5. Zou je meer geruststelling willen ervaren?
6. Ga naar een moment in je leven dat jij je heel gerustgesteld voelde. Probeer je die situatie helemaal voor te stellen. Voel de geruststelling weer van dat moment. Hoor de woorden die gesproken zijn, de aanraking die er was, de geuren van dat moment.
7. Adem nu de geruststelling in. Adem 3x diep in en voel hoe de geruststelling binnenkomt. Hoe voelt dat?
8. Zeg hardop tegen jezelf; Ik geef mijzelf de opdracht in het hier en nu om de geruststelling in mijn lijf te meerderen zodat ik volledig en helemaal in balans ben. Ik geef mijzelf de opdracht om volledig in balans te komen met geruststelling zodat ik goed kan functioneren in mijn eigen kracht. Dit spreek ik met mijzelf af voor nu en de toekomst.
9. Geniet van dit moment en jouw geruststelling. Dit is altijd voor jou aanwezig wanneer jij het nodig hebt.
10. Maak nu een stap naar achteren en integreer de geruststelling in je systeem en adem rustig in een uit en sluit af met de woorden; “ ik ben in staan mijzelf gerust te stellen en zo is het”.

 

De 12 basisbehoeften en nee zeggen

De vraag is hoe het kan dat je soms tegen de één ja zegt en tegen de ander nee, terwijl ze hetzelfde vragen. Veel mensen missen basisbehoeften en zijn onveilig gehecht. Ze hebben als kind niet de waardering, erkenning of bewondering gekregen die ze nodig hadden. Er zijn twaalf basisbehoeften die iedereen heeft. De voldoening daarvan krijgen we van onze ouders of verzorgers als we jong zijn. Als een metafoor: Zie het als twaalf emmertjes die gevuld moeten zijn. Sommige emmertjes zijn vol en dat bekent dat jij voldoende erkenning van die basisbehoeften heb ontvangen. Andere emmertjes daarentegen zijn minder vol, dus op die punten ben je gevoeliger. Het kan zelfs zijn dat sommige emmertjes leeg zijn. Dit zijn de behoeftes die je onbewust vaak wil laten vervullen door anderen. Wanneer iemand je wat vraagt en je voelt dat je geaccepteerd wordt, begrip, waardering en respect krijgt, dan zul je misschien sneller ja zeggen. De collega die om zes uur met een haastklus aankomt, oprecht is en om hulp vraagt, krijgt jouw medewerking niet alleen omdat hij of zij weet waar jouw gevoeligheden liggen, maar ook omdat je respect en waardering krijgt.

Tijd voor iets nieuws
Naast ja zeggen als je nee bedoelt, speelt ja zeggen nog een belangrijke rol in ieders leven.

Voorbeeld
Er komt een moment in je leven waarop je beseft dat je niet onsterfelijk bent. Vaak is dat wanneer een dierbare overlijdt, of een leeftijdsgenoot. Er gebeurt iets drastisch waardoor de dag van gisteren er niet meer is. Alsof je op het toneel staat en achter de coulissen hebt gekeken. Je weet iets wat je eerder niet wist. Voor veel mensen is dat het tweede deel van hun leven. Alsof de houdbaarheidsdatum van het eerste deel van je leven verlopen is. Tijd voor iets nieuws. De setting waar je in leeft verandert voortdurend. Maar wanneer er iets belangrijks gebeurt, is het alsof je iets wordt aangereikt waardoor je bewust naar jezelf gaat kijken. Het is vervolgens aan jou of je daar iets mee gaat doen. Het zijn de kruispunten in je leven. De splitsingen in je pad.

Wie niet kiest voor linksaf of rechtsaf, kan niet anders dan rondjes draaien en komt niet verder. Belangrijk is om de verantwoordelijkheid voor je beslissing bij jezelf te leggen, niet bij de buitenwereld. Grote veranderingen vragen om zelfreflectie en niet iedereen staat ervoor open om honderd procent naar zichzelf te durven kijken. Bij de kracht van het ja zeggen en de kunst van het nee zeggen, is zelfreflectie een eerste vereiste.

Pas als je weet wat je mist aan basisbehoeften kan je ‘de lege emmers’ vullen en kan je beter ervaren en voelen wat je wilt met je leven en durf je ook ruimte te maken die nodig is om nee te zeggen tegen anderen. En zeg vooral ja tegen jezelf.